sexta-feira, 20 de abril de 2012

EPHEMERIS VI

Notícia sobre Anders Breivik, responsável pela morte de 72 pessoas na Noruega.


NUNTII 

Andreas Breivik ante iudices

Andreas Breivik, vir Norvegus caedis accusatus quod aestate praeterita occiderit LXXVII homines, ante tribunal defertur. Minime sceleris condolens, se iactavit "quod admirabilissimam et ingeniosissimam aggressionem a secundo bello mundano perpetrasset", se idem si posset iterum facturum fuisse et postulavit ut sibi libertatem restitueretur: opus suum rectum, non iniquum fuisse. "Minime - inquit - timeo ne vitam reliquam in vunculis peragam, nam usque ad hunc diem in carcere vixi, cui nomen est Norvegia." Dum loquitur, Andreas accurate a psychiatris observatur, cui contingit statuere utrum insania affectus sit an non.

Unus ex tribus iudicibus ab officio abdicare coactus est, quod post cruentum facinus reum capitis damnandum esse dixisset, quod in Norvegia fieri non potest. Accusatus semper animo immotus visus est, sed lacrimavit dum pellicula filmica die eodem caedis per interrete diffusa ostenditur, qua ipse odium suum in Muslimos patefaceret.

Die XXII mensis Iulii anni MMXI in media Asloa, Norvegiae capite, pyrobolum dirumpendum curaverat, deinde in insulam Utoeyam se contulerat, militis vestibus indutus, ubi multi iuvenes Factionis Laboristicae convenerant: ibi tam saeve diuque sclopetavit, ut undeseptuaginta interierint, plures vulneribus affecti sint.

Scripsit Herimannus Novocomensis - 17/04/2012 22h58

EPHEMERIS V

Notícia sobre novos atentados e mortes na Síria.


NUNTII 

De nova caede Syriaca

Indutiae fragiles quas Unitarum Nationum Coetus et Praeses rei publicae Syriacae Bashar Al Assad pacti sunt, Russiae hortatu, aegre permanent: arma plerumque silent, sed ex pacto etiam apparatus armorum et copiae deducendi erunt. Aliqui utique, indutiis inceptis, nuntiantur vi perisse.

In urbe Syriaca Homs nudius tertius, nonnullis horis ante indutias, vespere, nova caedes patrata est: LI cadavera civilium quorum XXVI pueri, XXI feminae, ceteri viri, reperta sunt. Altera faucibus praesecatis, altera sica toto corpore vulnerata. Nuntiis televisificis regiminis auctoritates tromocratas caedis accusaverunt, seditiosi contra militibus sectatoribus Praesidentis Assad huius rei culpam tribuerunt. Ut diligentius a quodam seditioso narratum est, aliqui pueri videntur capite percussi esse, quaedam puella mutila, feminae stupratae antequam necatae sint. Ante nonnullas horas imagines taeniae cinematis vagantes in interrete horrendam caedem vulgaverunt: multa cadavera oculis apertis, cuiusdam pueri unus oculus integer ostenditur, sed ab altero pars cerebri exeuntis. Alia autem amplis ustionibus, alia foramine glandis in capitis fronte. Quae cuiusque belli immanitatis et saevitiae exemplaria exstitisse videntur.


Militiae regiminis feruntur colligi et augeri apud oppidum Idlib spectans inter septemtriones et occasum solem in Turcarum confinio, impetum in rebelles paraturae. A mense Aprili praeteriti anni circiter novem milia numerantur bello intestino perisse, quando tamen caedes desitura sit incertum est.

Scripsit Lydia Ariminensis - 14/04/2012 10h06

quarta-feira, 18 de abril de 2012

APRENDENDO AO REDOR DA MESA



POR A MESA = MENSAM STERNERE

POR NA MESA = MENSAM APPONERE; PONERE

POR-SE À MESA = DECUMBERE; DISCUMBERE

ESTAR À MESA = CUBARE

SERVIR À MESA = MENSAM MINISTRARE

LEVANTAR-SE DA MESA = A MENSA SURGERE; CONVIVIUM DIMITTERE

LEVANTAR A MESA = MENSAM TOLLERE

Paulo Barbosa

segunda-feira, 16 de abril de 2012

EPHEMERIS [IV]

Anúncio da morte do latinista belga, Erkki Palmén.


VITA LATINA 

Nuntii de orbiculo Latinitatis Vivae fautorum.

Ericus Palmen

A Belgica per Gaium Licoppe et Paulum Kangiser didicimus Ericum Palmén mortuum esse, illustrem et doctissimum cultorem et vulgatorem Finnicum linguae Latinae, cui multum nos Ephemeridis scriptores debemus. In Vicipedia haec pauca invenimus, praeter eius longum librorum indicem:

Doctor Ericus Palmén (Finnice: Erkki Palmén), natione Finnus, est scriptor latinus hodiernus. Die XXVIII mensis Novembris anni duodebismillesimi dissertationem Latinam publicae censurae subiecit cui titulus: "De adverbiis pronominalibus localibus Latinis studia syntactica et semantica."

Cum erat lector linguae latinae in Universitate Granivicensi sive Jyväskyläensis, edidit cum aliis librum cui titulus "Ad Fontes". Scripsit in variis commentariis Latine, praecipue in Melissa. Palmén est lector emeritus linguae Latinae apud universitatem Jyvaeskylarum.


Ego Herimannus animo motus haec incitamenti verba relego ex privatis litteris cum Erico habitis, cum Ephemeris nondum edebatur:

Forte fortuna in singulos annos crescit eorum numerus, qui intellegunt institutionem Latinam esse rem potius dynamicam quam staticam: non obstinate in solis veteribus rationibus didacticis perseverare oportere, sed unicuique nostrum coniunctis viribus in eas aliquid novi afferendum esse, quo efficacius adulescentes ad studia Latina excitentur. Hodie LATINITAS, quae in civitate Vaticana divulgatur, haudquaquam sola est ephemeris Latina; inter alias commemorari debent VOX LATINA Saravipontana ac MELISSA Bruxellensis, per quas ambas lectores certiores fiunt de "Feriis Latinis" et seminariis vivae Latinitatis quotannis instituendis (plerumque singulas septimanas duraturis). Fortasse aliquando in tali seminario conveniemus et varias res inter nos Latine communicare poterimus! Cura, ut Latinissime valeas! ERICUS.

Granivici sive in urbe Jyväskylä a.d.XI Kal.Mart. anno MMIV

Tu quoque in altero mundo, Erice!

quarta-feira, 11 de abril de 2012

EPHEMERIS [III]

Notícia sobre a visita de Bento XVI à Cuba, ocorrida em 26 de março.

NUNTII 

De Papae itinere Cubam

Confecto itinere in Mexicum , Benedictus XVI cum in insulam Cubam pervenisset, Missam celebravit, cui adfuit etiam Praeses Raul Castro, Sancti Iacob Cubae, quo convenerunt duo centum milia Christianorum; “Civitas omnibus aperta creanda est”, ut ait post Missam Papa, sed interea numerus dissidentium comprehensorum hic auget.

Hesterno die in colloquium secretum venit cum Fideli Castro “Principe Maximo” factionis communistae. Relinquens insulam, antequam profectus esset, Benedictus libertatem postulavit dissidentibus sed eodem tempore commercii interclusionem effectam Foederatis Americae Civitatibus valde reprehendit. Ut videtur, in colloquio, Fidelis, prope aequalis Papae, graviter aeger, rogavit quid Papa faceret; Benedictus, respondens operam dandam esse ut Christiani ad unitatem redigerentur, negavit se abdicaturum esse, cum ei etiam dum vires essent ad officium explendum, a quo praeterea dux dono dicitur libros accepisse.

Aliqui ad Deum conversionem principis communistae suspicantur, quamquam is, ex familia catholica natus, numquam excommunicatus est; filia ducis negat patrem converti posse: “Ille se immortalem existimat”.

Scripsit Lydia Ariminensis - 29/03/2012 23h08

EPHEMERIS [I]

O primeiro tópico em latim, retirado do jornal eletrônico  Ephemeris [http://ephemeris.alcuinus.net/nuntius.php?id=785] foi deletado acidentalmente. Por isso, aqui novamente a notícia sobre as mortes ocorridas na França, em frente a uma escola judaica, de um professor e três crianças.

NUNTII 

Cruor effunditur apud scholam Judaicam

Lunae die Tolosae, in urbe Francogalliae meridionali, vir solus mane in scholam Judaicam inopinate sclopetavit, cum maximus populi concursus esset, magistrum eiusque duos liberos cum alio puero interficiens, adolescentem vulnerans. Scelus apud scholam Ozar Hatorah appellatam factum est, in Tolosae suburbio. Sicarius celeriter birotula automataria effugit. Rei publicae praesidens confestim in urbem percussam se contulit, aggressionem ut "totius patriae tragoediam" ratus. Rabbi summus Gallicus Gilbertus Bernheim se facinus abhorrere et mirari confessus est; Israëlis regimen ex auctoritatibus Gallicis petit, ut reos in iudicium quam primum deferant.

Ante paucos dies tres milites ignota causa eadem Galliae regione interfecti erant, forsitan ab eodem viro - ita putant indagatores.

Scripsit Herimannus Novocomensis - 20/03/2012 17h49

terça-feira, 10 de abril de 2012

EPHEMERIS [II]

Tópico sobre a Guerra das Malvinas, conflito entre a Grã-Bretanha e Argentina ocorrido no começo dos anos 80 pelo controle de um pequeno arquipélago no Atlântico Sul, as Malvinas, conhecidas em inglês por Falklands. 


POLITICA


Bellum Malvinense abhinc 30 annis indictum

Insularum Malvinarum historia (has Falkland vocant Britanni) initium cepit eo tempore cum nautae Hispani circa annum 1520 circum terrarum orbem itinera conarentur, insulasque vacuas et desertas viderunt. Saeculis sequentibus, Hispania et Francia et Britannia et Argentina aut istuc incolas adveherunt aut totam de insulis potestatem sive summatum diversis causis sibi poposcerunt; hae insulae duae sunt et amplae, fretu sepositae, ubi pecudes bene pascuntur et receptacula petrolifera sub terra haberi putantur. Anno vero 1833, dum Argentini inter se de republica acriter disputabant, Britanni in utraque insula, incolis adductis, colonias condiderunt.

Postea vero, secundo bello mundano finito, Nationes Unitae insulas Malvinas non autonomas sed Britannicae potestati subiectas decreverunt. Argentini, qui has insulas ab Hispanis hereditate acceptas iudicabant, Britannicam potestatem aegre ferebant, quamvis plurimi incolae vel Britanni vel Britannorum erant progenies.

Abhinc triginta annis rempublicam Argentinam Generalis Leopoldus Fortunatus Galtieri tenebat, cui, rebus politicis adversis, populus in dies favorem detrahebat; itaque (ut plus semel in historia accidit) conflictionem internationalem cum vicina Chilia paravit, eo consilio ut bello inminenti a suis civibus auxilium adipisceretur; tamen Summus Pontifex Ioannis Paulus II mediator intervenit et, pactionibus inter duas nationes sancitis, bellum vitavit. Nihilominus ipse Galtieri eiusque Minister Nicanor Costa Méndez ad insulas Malvinas arma tunc collinearunt, quas die 2 mensis Aprilis anni 1982 invaserunt, gubernatorem Britannum deposuerunt. His rebus cognitis, Margarita Thatcher, tunc Ministra primaria quam Dominam Ferream vocabant, decrevit insulas recuperare et classem eo misit ut incolis Britannis auxilium ferret et summatum retineret; inde bellum per dies 74 est perductum, Argentinis septingentis undequinquaginta (749) Britannis ducentis quinquaginta quinque (255) mortuis, usque tandem insulas Britanni denuo potiti sunt. Itaque non solum Argentini sed praesertim Generalis Galtieri victus est, qui rempublicam deserere adductus, a civibus vituperatus, in vitam privatam incedere debuit. Argentini tamen per legatos sive diplomaticos ubique in America affirmare non desinunt Malvinas esse proprias, et a reliquis summatum Argentinum agnosci debere; de argumentorum autem viribus Ephemeris non diudicat, quae sunt nationum; sed non displicet ipsos incolas utram nationem malint plebiscitu posse proferre.

Scripsit Paulus Kangiser - 02/04/2012 21h34

sexta-feira, 6 de abril de 2012

ADJUNTO ADVERBIAL DE MODO

O ADJUNTO ADVERBIAL DE MODO exprime-se, em latim, de vários modos:

1. Pelo ablativo com a preposição cum; quando, porém, acompanhado de adjetivo, coloca-se simplesmente no ablativo sem a preposição.

Cum febri domum rediit (Cícero, De. Or., 3,2) = Voltou para casa com febre


Magno cum metu incipio dicere (Cícero, Cluent., 18) = Começo a falar com grande medo


Moreretur acerbissima morte (Cícero, Rab. Post., 5) = Morreria com morte crudelíssima




2. Com a preposição per ou in e acusativo:

Per vim = à força

Per cruciatum = sob tormento

Per dolum = à traição

Per colloquium = por meio de uma entrevista, em conversação

Mirum in modum = de um modo admirável




3. Sem a preposição cum:

Modo, more, ritu = à maneira de, como


Habitu = com aspecto de


Ordine = por ordem


Iure, iure meritoque, iure ac merito = justamente


Iniuria = injustamente [pode ser também: per iniuriam] 


Dolo = à traição


Fraude = com fraude


Vi = pela força


Silentio = em silêncio


Clamore = com barulho, com algazarra


Arte = com arte


Casu = por acaso


Ioco = por brincadeira - [pode ser também: per iocum e ioci causa]

Vitio = irregularmente

Pedibus = a pé




4. As expressões que significam sentimento, intenção, condição e parte do corpo, não levam preposição:

Aequo animo = de bom grado


Eo consilio (ut) = com o intuito de


Hac mente (ut) = com a intenção de


Ea lege (ut) = com a condição de


Ea conditione (ut) = com a condição de


Nudo capite = com a cabeça descoberta


Maxima barba = com a barba muito crescida


Promisso capillo = com o cabelo comprido


Passis crinibus = com o cabelo desgrenhado


Paulo Barbosa

quinta-feira, 5 de abril de 2012

ADJUNTOS ADVERBIAS DE FIM E COMPANHIA

O ADJUNTO ADVERBIAL DE FIM, em latim, pode ser expresso, geralmente, de duas maneiras: pelo dativo ou pelo acusativo com ad, in:

Aedui imperio nati erant (César, B.G. VII,37) = Os Éduos tinham nascido para reinar

Linteum extersui (Plauto) = Lenço de limpar

Pabulum ovibus (Catão, Agr., 5,3) = Pasto para as ovelhas

Receptui signum (Cícero, Ph., 13,15) = Sinal de retirada

Ad statuam pecuniam contulerunt (Cícero, Verr. 5,77) = Trouxeram dinheiro para a estátua


O ADJUNTO ADVERBIAL DE COMPANHIA, por sua vez, exprime-se pelo ablativo com a preposição cum, ou com as expressões: una cum, simul cum:

Quaeso, ut una mecum eas (Plauto, Mil., 2,1,61) = Peço-te que vás comigo

Senatus auctoritas, simul mecum reducta est (Cícero, Dom., 7) = A autoridade do senado foi restituída juntamente comigo

Una cum legatis Commius Atrebas venit (César, B.G. 4,27,1) = Juntamente com os embaixadores veio Cómio Atrébate

Paulo Barbosa

domingo, 1 de abril de 2012

SINTAXE DO PRESENTE

O presente indica, geralmente, que a ação verbal está em curso ou representa o estado no momento em que se fala. Assim:

"Virtutis enim laus omnis in actione consistit"

"Todo preço da virtude consiste na ação" (Cícero, De. Off., I,6,19)


Mas pode também tal tempo verbal ser empregado para aludir ao passado ou ao futuro.

Quando se refere ao passado, é denominado presente histórico, e isto porque se transporta para a época em que os fatos relatados ocorreram, como no exemplo seguinte:

"Duas ibi legiones conscribit"

"Ele convocou ali duas legiões"


Quando se refere ao futuro, o presente do indicativo é usado nas frases em que se pergunta o que se deve realizar ou fazer:

"Quid ago?"

"Que faço? [ou: que farei?]" (Vergílio, En., IV,534)


"Imusne sessum?"

"Porventura vamos (ou: iremos) nos sentar?" (Cícero, De. Or. III,17)



É também o presente usado junto a uma partícula ou advérbio servindo, então, para indicar que a coisa teve sua origem no passado:

"Patimur multos iam annos"

"Nós sofremos isto já há muitos anos" (Cícero, Verr. V. 126)


"Te iam dudum hortor"

"Eu te exorto há muito tempo" (Cícero, Cat. I,12)



Finalmente, o presente é usado com valor atemporal em provérbios e máximas:

"Audentis Fortuna adiuvat"

"A sorte ajuda os ousados


Paulo Barbosa

NOMINA DEFECTIVA NUMERIS ET CASIBUS

Uma das anomalias encontradas na declinação latina dos nomes são os NOMINA DEFECTIVA, ou seja, nomes aos quais faltam um número, e por isso, podem ser ou declinados somente no singular - singularia tantum - ou declinados somente no plural - pluralia tantum - e casos, quando não possuem todos os casos - defectiva casibus. Assim:

1. SINGULARIA TANTUM

a) Nomes próprios: Cicero, Horatium, Italia

b) Nomes abstratos: fortitudo

c) Nomes de coisas não susceptíveis de serem contadas: aurum, argentum, aer


2. PLURALIA TANTUM:

Acta, orum = as ações

Adversaria, orum = o diário, o livro de anotações

Aedes, ium = palácio, casas

Bigae, arum = carroça de dois cavalos

Castra, orum = acampamento

Cibaria, orum = alimentos, víveres

Copiae, arum = tropas

Dapes, um = banquetes

Epulae, arum = banquete, iguarias

Nuptiae, arum = núpcias, casamento

Opes, um = riquezas

Tenebrae, arum = trevas


3. DEFECTIVA CASIBUS, que podem ser monoptota, diptota, triptota, tetraptota, conforme possuam, respectivamente, um, dois, três ou quatro casos.

Monoptota:

a) inguies = o desassossego [só possui nominativo singular]

b) dicis = de falar [só possui genitivo singular]

c) divisui = partilha [só possui dativo singular]

d) amussim = cordel, régua [só possui acusativo singular]

e) pondo = libra, peso [só possui ablativo singular]


Diptota:

a) astu = a cidade por excelência, Atenas [só têm nominativo e acusativo singulares]

b) fors, forte = forte e acaso [só têm nominativo e ablativo singulares, sendo que neste significa acaso]

c) pedum = cajado de pastor [só têm nominativo e acusativo singulares]

d) dicam, dicas = citação [só têm acustivo singular e plural]


Triptota:

a) spontis, spontem, sponte = vontade [só têm genitivo, acusativo e ablativo plurais]

b) grates, gratibus = graças, agradecimentos [só têm nominativo, dativo e ablativo plurais]


Tetraptota:

a) lues, luis, luem, lue = peste [só têm nominativo, genitivo, acusativo e ablativo singulares]

b) tabes, tabis, tabem, tabe = podridão, corrimento [só têm nominativo, genitivo, acusativo e ablativo singulares]


Somente a titulo de esclarecimento, a palavra caso - casus - em grego é ptose - ptosis. Monoptota, portanto, é composto de monos = um + ptose = caso, e assim com os demais: di+ptota, tri+ptota, etc.

Paulo Barbosa

LETRAS RAMISTAS


e o não eram conhecidos dos romanos e somente foram introduzidos no alfabeto no século XVI pelo humanista Petrus Ramus, originando daí o nome de 'letras ramistas'. O símbolo era usado tanto como consoante quanto como vogal, ou seja, representava o e o i. O gramático Nigídio Fígulo, segundo Aulo Gélio, diz que o e o iniciais não devem ser considerados vogais:

"Si quis putat praeire in verbis ValeriusVerroniusVolusius, aut in his: iampridemiecuriocusiucundum, errabit, quod hae litterae, cum praeunt, ne vocales sunt" (Noites Áticas, XIX, 14,6).

"Se alguém pensa que o que vai na frente nestas palavras: ValeriusVerroniusVolusius, ou o nestas: iampridem (desde há muito), iecur (fígado), iocus (gracejo), iucundum (agradável), errará, porque essas letras, quando vão adiante, não são vogais".

Entre os poetas, o seguido de vogal tornava-se, muitas vezes, consoante. Assim: abietis,ariete, etc.

u, como já dissemos, era usado para consoante e vogal. Não era considerada vogal em início de palavra, conforme Nigídio, mas no meio, ora tinha valor consonantal, ora vocálico.

Paulo Barbosa